Fiscus: toch geen boetes bij schijnzelfstandigheid zzp’ers
Vrijwel alle zzp’ers in de zorg zijn schijnzelfstandig. Dat blijkt uit het Handhavingsplan van de Belastingdienst van de Wet DBA. Ook bij langdurige ziekte, vervanging bij zwangerschap en piekmomenten mogen per 1 januari geen zzp’ers worden ingezet. Bij overtreding van de wet DBA krijgt, in tegenstelling tot een eerder voornemen, volgend jaar echter niemand een boete.
Een andere versoepeling van de handhaving op de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (Wet DBA) is dat de Belastingdienst de modelovereenkomsten niet alleen zal respecteren, maar automatisch ook verlengt tot en met 31 december 2029. Dat heeft staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen (Fiscaliteit en Belastingdienst) woensdag laten weten in een brief aan de Tweede Kamer: als een opdrachtgever werkt volgens zijn modelovereenkomst “kan hij erop vertrouwen dat hij geen loonheffingen verschuldigd is”.
Alleen een naheffing
Hierdoor is in 2025 sprake van een ‘zachte landing’ en voor organisaties met een bestaande modelovereenkomst zelfs de komende vijf jaar. Normaal gesproken legt de Belastingdienst bij overtreding een boete op van 50 procent als sprake is van onterecht niet ingehouden loonheffingen voor een schijnzelfstandige. In 2025 heft de Belastingdienst nu alleen een naheffing op met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025. Een loonheffing bestaat uit: loonbelasting, premie volksverzekeringen en premie werknemersverzekeringen.
Maar de Belastingdienst versoepelt de handhaving van de Wet DBA ook door in principe eerst een waarschuwing te geven bij gebruik van schijnzelfstandigen. De belastinginspecteur kan de organisatie er dan op wijzen dat werken met schijnzelfstandigen niet mag en de organisatie krijgt de kans om dat veranderen. Bij een volgend bezoek kan een boekenonderzoek volgen, met als gevolg een naheffingsaanslag loonheffingen.
Handhavingsplan arbeidsrelaties
Woensdag verscheen ook het Handhavingsplan Arbeidsrelaties 2025. Daarin staat beschreven hoe de fiscus de Wet DBA volgend jaar gaat handhaven. Voor controles op schijnzelfstandigheid maken ze 80 fte vrij, evenveel als dit jaar. In het eerste halfjaar legden ze 851 bedrijfsbezoeken af; gemiddeld 140 per maand. Hoeveel daarvan in de zorgsector plaatsvonden, is niet duidelijk. In de helft van de gevallen ging de Belastingdienst over tot een boekenonderzoek.
Met ingang van 2026 kan de fiscus wel boetes opleggen als de aangifte onjuist is of te laat wordt ingediend. Dat kan een verzuimboete zijn. Een vergrijpboete kan volgen als er opzettelijk geen aangifte is gedaan of als de aangifte opzettelijk onjuist of onvolledig is. De vergrijpboete kan ook worden opgelegd als een eerdere aanslag te laag was doordat een organisatie opzettelijk (of met grove schuld) onjuiste gegevens heeft opgegeven.
Agema: feitelijk in loondienst
In een brief aan de Tweede Kamer schreef VWS-minister Fleur Agema dinsdag al dat duidelijk is dat “veel van de huidige zzp’ers in de zorg feitelijk in loondienst werkzaam zouden moeten zijn. Ook vaste waarnemers in de eerstelijnszorg kunnen in algemene zin niet als zzp’er werken. Voor assistenten en anderszins ondersteunende zorgmedewerkers geldt hetzelfde”.
Pgb-houders
Zzp’ers zouden nog wel voor pgb-houders kunnen werken omdat ze een direct contract afsluiten. Bij grote zorginstellingen daarentegen sluiten zzp’ers een contract met het ziekenhuis en niet met de patiënt. Als zzp’ers voor verschillende budgethouders werken en de andere voorwaarden volgen, voldoen ze aan het arbeidsrecht. Er zijn in Nederland naar schatting 180.000 budgethouders.
Geen uitzondering
Agema is zich bewust van de gevolgen van het opheffen van het handhavingsmoratorium, maar zegt voor de zorg en welzijn geen uitzondering te kunnen maken: “Uitzondering op de handhaving van de Wet DBA voor een bepaalde sector acht ik juridisch onhoudbaar, voor de uitvoering onhaalbaar en beleidsmatig onwenselijk, zeker uit oogpunt van rechtsgelijkheid tussen sectoren.”
Toch mogelijk uitzonderingen
Wel spreekt Agema nog met brancheorganisaties over enkele uitzonderingen op de Wet DBA. Daarbij gaat het over de inzet van zzp’ers in avond-, nacht- en weekenddiensten, kortdurende waarneming en kwetsbare patiënten die specifieke eerstelijnszorg nodig hebben in instellingen. Onduidelijk is wanneer daarover een besluit valt.
Bron: Zorgvisie.nl