Msb’s gaan boetes voor schijnzelfstandigheid op zzp’ers afwentelen
Medisch specialistische bedrijven (msb’s) kunnen boetes voor schijnzelfstandigheid afschuiven op zzp’ers. Ze kunnen dit doen met een beding in de overeenkomsten met zelfstandigen. De Federatie Medisch Specialisten (FMS) heeft dit beding opgesteld, op verzoek van een netwerk van directeuren van msb’s. Het beding is gericht op waarnemers die voor een vaste dag in de week voor een bepaalde tijd worden aangenomen. De FMS spreekt van een ‘verdeling van risico’s’.
In deze zogenoemde verhaalsbepaling staat dat een opdrachtgever, in dit geval de maatschap, alle boetes en naheffingen in rekening mag brengen bij de zzp’er. De naheffing bestaat uit loonbelasting en premie volksverzekeringen. De bepaling luidt: “In geval de Belastingdienst over de betalingen aan de opdrachtnemer een naheffingsaanslag loonheffingen en/of boetes oplegt aan de opdrachtgever, dan heeft de opdrachtgever de mogelijkheid om de verschuldigde loonbelasting, premie volksverzekeringen en boetes te verhalen op de opdrachtnemer.”
Boetes
Als uit de daadwerkelijke uitvoering van het werk blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid dan mag het msb loonbelasting en premie volksverzekeringen verhalen op de werknemer. Bij boetes ligt dat ingewikkelder. Experts van de Belastingdienst zeggen dat boetes waarschijnlijk niet te verhalen zijn op werknemers. In tegenstelling tot de premie werknemersverzekeringen en de werkgeversbijdrage zorgverzekeringswet is in de wet niet opgenomen dat boetes niet verhaald mogen worden. Het hangt dus van de afspraken af die de opdrachtgever en de opdrachtnemer maken.
Rechter
De vraag is of de boetebepaling stand houdt bij de rechter, vooral in het geval een opdrachtgever herhaaldelijk aan een zzp’er gegarandeerd heeft dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Advocaat Annemiek Schouwink, gespecialiseerd in arbeids- en gezondheidsrecht: “De rechter zal per zaak een eigen afweging maken op basis van de concrete feiten en omstandigheden van het geval.” Schouwink houdt de rechtspraak sinds 1 januari 2025 nauwlettend in de gaten, maar er is voor zover haar bekend nog geen zaak geweest waarin een zzp’er de bepaling – met daarin ook de boete – aanvecht.
Financiële ruimte
Nu zijn de omstandigheden van medisch specialisten die als zzp’er werkzaam zijn niet altijd goed. Sommige medisch specialisten die nu zzp’er zijn, willen juist graag toetreden tot de maatschap en helemaal niet als zzp’er werken, weet Erik van Dam, consultant bij het zorgcollectief VvAA. “Er zijn grote verschillen per specialisme qua werkgelegenheid.” Volgens Van Dam hebben msb’s vaak geen financiële ruimte of keuze om het anders te doen. “Soms is het ook maar voor korte tijd.”
Echte zzp’ers hebben wel onderhandelingsruimte, ook richting msb’s, zegt de FMS in een reactie. “Sterker nog: vanwege een tekort aan waarnemers hebben zij doorgaans een uitstekende onderhandelingspositie richting opdrachtgever”, aldus de persvoorlichter van de FMS.
Schijnzelfstandigheid
Het gebruik van de verhaalsbepaling van de FMS die in de contracten van de zzp’er gezet kan worden, is vanaf dit jaar niet meer zo vanzelfsprekend omdat het msb de zzp’er daadwerkelijk ruimte moet bieden om te kunnen ondernemen. Dat stelt Voca Zorg, het zzp-platform voor ‘echte zzp’ers in de zorg’, na overleg met juristen en de Belastingdienst. Of er sprake is van schijnzelfstandigheid moet blijken uit de daadwerkelijke uitvoering van het werk. “Zzp’ers mogen dan bijvoorbeeld zelf in het rooster bepalen wanneer ze willen werken, niet onder gezag werken en ondernemingsrisico dragen”, zegt Koos van Brecht van Voca Zorg. “Is die bereidheid bij de opdrachtgever er niet? Dan moet het msb afzien van werken met zzp’ers en een detacheerbureau inschakelen. Met het daaraan klevende prijskaartje. Zzp’ers kunnen ook besluiten om niet te gaan werken in opdrachten waarin ondernemerschap niet voldoende mogelijk is.”
Wet DBA
Uit het Handhavingsplan van de Belastingdienst van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (DBA) en uit de Kamerbrief van minister van VWS, Fleur Agema, blijkt dat vrijwel alle zzp’ers in de zorg schijnzelfstandig zijn. Zo staat in de Kamerbrief: ‘zo is voor betrokken branches inzichtelijk geworden dat veel van de huidige zzp’ers in de zorg feitelijk in loondienst werkzaam zouden moeten zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor veel van de zzp-zorgmedewerkers die werkzaam zijn in instellingsverband.’ Ook bij langdurige ziekte, vervanging bij zwangerschap en piekmomenten mogen geen zzp’ers worden ingezet. De Belastingdienst heeft Zorgvisie uitdrukkelijk op deze passage uit de Kamerbrief gewezen.
Hoofdelijk aansprakelijk
Van Dam van VvAA benadrukt dat overeenkomsten soms verkeerd gelezen worden door zzp’ers en dat ze denken dat de opdrachtgever ook premies werknemersverzekering afwentelen op de zzp’er. “Premies werknemersverzekering zijn echt voor de werkgever en kunnen met geen mogelijkheid verhaald worden op de zzp’er. De bepaling van de FMS is op dit gebied daarentegen keurig geformuleerd. Daar is niks raars aan.”
Dat juist msb’s mogelijk een verhaalsbepaling gaan opnemen in het contract met de zzp’er komt ook omdat ze hoofdelijk aansprakelijk zijn voor belastingschulden, zeggen verschillende advocaten. Dat geldt dus ook voor belastingschulden die kunnen ontstaan nu het moratorium op de Wet DBA is opgeheven.
Bron: Zorgvisie.nl