Onrust rond zzp’ers: ruimte blijft, maar onzekerheid overheerst
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft tijdens een recente vergadering met de Tweede Kamer benadrukt dat er ruimte blijft voor zelfstandig ondernemers, ook na 1 januari 2025. Toch roept de handhaving op schijnzelfstandigheid nog steeds veel vragen en onrust op. Vooral in de zorgsector, waar organisaties worstelen met risico’s en onzekerheid, is de impact groot. Hoewel de minister stelt dat zzp’ers een blijvende en belangrijke rol in de economie hebben, lijken eerdere campagnes en beleidskeuzes juist het tegenovergestelde signaal te hebben afgegeven. Het resultaat: een zorgsector in spagaat, een Belastingdienst die zelf met zzp’ers blijft werken, en cliënten en patiënten die de gevolgen van deze onzekerheid voelen.
Minister: er is ruimte voor zelfstandig ondernemers
Tijdens een vergadering met de Tweede Kamer vorige week, bevestigde de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) dat er ruimte is en blijft voor zelfstandig ondernemers. De minister wil graag “uitbuiting en misstanden” voorkomen en daar is de handhaving op schijnzelfstandigheid voor bedoeld, zo gaf hij aan. De minister ziet in het groeiend aantal nieuwe zelfstandigen dat er volop vertrouwen is in de kansen en mogelijkheden die de arbeidsmarkt biedt. Volgens de minister ligt er ook “echt een belangrijke verantwoordelijkheid voor branches en werkgevers om goed in beeld te brengen wat er niet kan, maar ook wat er nog wel kan.” Dat hebben werkgevers in de zorg gedaan via het Fiscaal Kompas ZZP Zorg. De minister ziet dat de aanpak schijnzelfstandigheid “impact heeft op de arbeidsmarkt”, maar “daar moeten we niet van schrikken, denk ik.”
Het beeld is “af en toe een beetje alsof werken als zelfstandige niet meer kan”
De onrust in de zorgsector en andere sectoren is enorm op het moment. 80% van de zorgorganisaties geeft aan dat zij bedden moeten sluiten vanwege de wet DBA. Dit soort zorgen zijn volgens de minister niet nodig, want zelfstandigen kunnen blijven werken als zij ondernemer zijn. “Dat beeld wil ik echt wegnemen. Het is wel degelijk mogelijk om als zelfstandige te blijven werken. Sterker nog, ik zou willen blijven uitdragen dat zelfstandigen belangrijk zijn, een toegevoegde waarde hebben in onze economie en dat zelfstandig ondernemerschap ook een heel belangrijke plek verdient in onze economie.” De sectoren waar de minister de schijnzelfstandigheid vooral ziet zijn “kinderopvang, de beveiliging, de bouw en de bezorging”, waarmee voor het eerst de zorgsector niet meer aan bod komt. “Ik wil de heer Aartsen er wel een beetje gelijk in geven dat het beeld af en toe een beetje is alsof het niet meer mogelijk zou zijn om als zelfstandige te werken.” Volgens VVD Kamerlid Aartsen leidt de huidige aanpak op schijnzelfstandigheid tot zoveel onrust dat het “medicijn erger is dan de kwaal”. De minister voelt vooralsnog niets voor het veranderen van de aanpak op schijnzelfstandigheid. Onderzoekers van de ABN-AMRO geven aan dat de handhaving op de zzp-wet een groot risico is voor de zorg
Ook de Belastingdienst gaat door met inhuren van zzp’ers
Dat zzp’ers niet zitten te wachten op een dienstverband, wordt inmiddels ook duidelijk bij de Belastingdienst. Het medium ZiPconomy bracht het nieuws dat het Ministerie van Financiën de contracten verlengt met schijnzelfstandigen die betrokken zijn bij de hersteloperatie van de toeslagenaffaire. Deze professionals zijn werkzaam voor de Belastingdienst en zijn volgens de eigen regels als schijnzelfstandig binnen de opdracht actief. Omdat de afhandeling van de dossiers van toeslagenouders in gevaar komt, is de aanpak van schijnzelfstandigheid in dit geval even niet belangrijk. Inmiddels zijn er kamervragen gesteld aan de verantwoordelijk staatssecretaris van Financiën. Nog geen week nadat kamerlid Aartsen aangaf dat zzp’ers vaak “niet voor een dienstverband kiezen omdat ze vrijheid en zelfstandigheid willen“, bleek dit ook voor de Belastingdienst zelf te gelden. De vraag ‘Vindt het kabinet het rechtvaardig en geloofwaardig om zichzelf niet aan de wet te houden terwijl het de handhavingsstrategie wel doorzet om andere partijen zich wel aan de wet laten houden?’ is daarmee gesteld. Een aantal bezorgde zzp’ers zijn een petitie tegen de handhaving gestart.
Ondertussen zijn zorgorganisaties terughoudend met zzp inhuur
ZZP inhuur in de zorg kan dus door gaan, maar zorgorganisaties ervaren nog teveel risico’s. De zorgsector zit in een flexibele spagaat en lijkt nu vooral te moeten kiezen tussen hoge uitzendkosten enerzijds of uitstroom van professionals anderzijds. Als gevolg daarvan zien zzp’ers hun opdrachten teruglopen, óók als zij zelfstandig ondernemer zijn. Het zorginfarct is inmiddels in volle gang, door het sluiten van OK’s, het afschalen van thuiszorg en het staken van behandelingen. De campagne van het ministerie van SZW en de Belastingdienst, waarbij er vooral angst en onzekerheid is gezaaid, mist zijn uitwerking niet. Zo moest de Belastingdienst onlangs nog even kwijt dat het Fiscaal Kompas ZZP Zorg “geen enkele zekerheid biedt“. Dat is dezelfde Belastingdienst die het Fiscaal Kader onmogelijk maakte.
Wat ons betreft is de boodschap dat er ‘uiteraard’ sprake zou zijn van massale schijnzelfstandigheid in de zorg bewust vergroot. Zorgorganisaties worstelen als gevolg daarvan met de zzp inzet vanaf 2025 en luiden de noodklok. De eerste organisaties die ervoor uit komen door te gaan zijn er ook. De Friese ggz voert geen zzp-stop in en durft daar ook voor uit te komen. De boodschap van de minister SZW dat zelfstandig ondernemers ook na 1 januari 2025 door kunnen, lijkt vooral mosterd na de maaltijd. De onrust en onzekerheid die de eerdere communicatie en handhavingsstrategie hebben veroorzaakt ontnemen cliënten en patiënten op dit moment hun zorg.
Bron: zzp-erindezorg.nl