Zo vermindert zorgrobot SARA bij ZGEM de onrust en werkdruk
Bij Zorggroep Elde Maasduinen (ZGEM) is zorgrobot SARA een sociale aanvulling op het team. Na vijf jaar co-creatie deelt de organisatie haar bevindingen. “SARA kalmeert of activeert en vergemakkelijkt de dagelijkse zorg”, aldus bestuursvoorzitter Miranda de Vries.
Een derde van de vvt-medewerkers gaat over tien jaar met pensioen. Ondertussen komen zorgverleners nu al handen, ogen en oren tekort. Daarnaast krijgen steeds meer mensen dementie en wordt de zorg complexer. “Onbegrepen gedrag of onrust is vervelend voor zowel de cliënt zelf als voor andere bewoners en zorgprofessionals”, vertelt Hanneke Smaling, associate professor bij het LUMC. Om het werk van verpleeghuismedewerkers te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren, verwelkomde ZGEM in 2019 als één van de eerste organisaties de sociale zorgrobot SARA.
Co-creatie
In co-creatie trok de vvt-organisatie op met bewoners, medewerkers, Sara B.V., het LUMC, Health Holland en Coöperatie VGZ. Om beter op complex en onrustig gedrag te anticiperen, startte de coalitie een samenwerking met Mentech, ontwikkelaar van HUME. Deze slimme sok signaleert wanneer spanningen oplopen, zelfs voordat de spanning zichtbaar is voor de bewoner. “SARA kan hierdoor real time stresssignalen ontvangen en een persoonsgerichte interventie uitvoeren. Zo neemt ze de spanning weg voordat een bewoner echt onrustig wordt”, aldus Smaling.
Op basis van gezichtsherkenning biedt SARA kalmerende programma’s die inspelen op de interesses van bewoners. Bijvoorbeeld door iemands favoriete muziek te draaien, het levensverhaal van de bewoner te vertellen, toegestuurde video’s, foto’s of spraakberichten van familie af te spelen of bewoners een spelletje te laten spelen. “Maar SARA kan ook gericht contact maken en bewoners motiveren om actief te blijven”, vertelt Miranda de Vries, bestuursvoorzitter van Zorggroep Elde Maasduinen. Zo kan de robot met bewoners fysieke oefeningen of hersengymnastiek doen. Waar bewoners tijdens het tv kijken of radio luisteren al snel in slaap vallen, weet SARA ze veel langer alert te houden. Smaling noemt de persoonsgerichte aanpak de sleutel tot succes.
Innovatielocaties
Om draagvlak onder medewerkers te creëren, werkt ZGEM met het honingraatmodel van Vilans. “Daarbij beginnen we op onze innovatielocaties”, meldt De Vries. “Die managers, teams of afdelingen vinden het leuk om te experimenteren en innovaties door te ontwikkelen.” Naast de systematische aanpak van de innovatieclub van ‘het hoofdkantoor’ dienen experts innovaties – verzorgende IG’ers met een innovatieopleiding – als vraagbaak voor hun collega’s. “Zo wordt de beweging begeleidt door de werkvloer.”
Inmiddels is SARA op vier locaties van Zorggroep Elde Maasduinen te vinden. Het afgelopen jaar verrichtte het LUMC met financiering van VGZ het eerste wetenschappelijke onderzoek naar de effectiviteit van de emotie-intelligente zorgrobot. “Uit het acceptatie- en draagvlakonderzoek blijken zowel cliënten als medewerkers de robot als plezierig te ervaren”, vertelt De Vries. “Bewoners vinden het leuk om op een bij hen passende manier afgeleid te worden. Daarmee brengt SARA rust of juist leven in de brouwerij.”
Lagere werkdruk
Doordat het dag- en nachtritme van mensen met dementie in de war is, kan wakker worden en opstaan in de ochtend een uitdaging zijn. SARA kan hierbij helpen. “Door SARA tijdens het wakker worden en bij de ochtendzorg in te zetten, beginnen bewoners hun dag rustiger en beter. En daardoor verloopt de ochtendzorg ook makkelijker”, aldus Smaling. Ook ’s nachts brengt SARA rust. Als voorbeeld noemt Smaling een mevrouw die ’s nachts onrustig met een dekbed over de gang dwaalde. “De kans op vallen was groot. Wanneer medewerkers haar terug wilden brengen, leidde dat tot irritatie. SARA kalmeert haar en helpt haar terug naar bed. Dat scheelt de medewerkers veel tijd en moeite.”
Volgens De Vries zien mensen de robot als een maatje. “Alleen al door haar aanwezigheid vallen mensen sneller weer in slaap.” De afgenomen onrust en angst bij bewoners vertaalt zich door in een lagere werkdruk. “SARA vervangt zorgprofessionals niet, maar kan wel even taken op zich nemen als de medewerker zich even ergens anders op moet richten”, vertelt Smaling. Elk kwartiertje ‘extra tijd’ kan daardoor bijvoorbeeld worden gebruikt voor het uitdelen van medicatie, het doen van de administratie of een een-op-een-moment met een andere cliënt.
Verder sleutelen
tanteLouise berekende dat ze met de inzet van SARA 86 minuten per achturige dienst bespaart. Door de vele registratietijd voor het onderzoek, kan De Vries geen soortgelijke uitspraken doen. De komende tijd wordt er verder gesleuteld aan SARA. “Het doel is dat SARA autonoom wordt”, vertelt De Vries. Inmiddels zijn de slimme sok en SARA met elkaar gekoppeld. “Wanneer HUME stress detecteert, krijgen medewerkers op de app een melding. Daarbij kunnen ze aangeven welke actie SARA moet uitvoeren: een kalmerend, stimulerend of afwisselend programma”, zegt Smaling.
Aangezien SARA nog niet zelfstandig naar cliënten kan toerijden, wordt deze toepassing de komende tijd bij immobiele bewoners getest. “Daarbij meten we hoe snel de stress daalt.” De koppeling wordt verder onderzocht in de proeftuinen bij Zorggroep Elde Maasduinen en Ipse de Bruggen. Op basis daarvan wordt de doorontwikkeling bepaald. De inzet van de zorgrobot en de sokken wordt gefinancierd vanuit Elde Maasduinen zelf. De proeftuin Emotie Intelligente Robot is medegefinancierd door de Europese Unie en de Provincie Noord-Brabant (Op Zuid Efro).
Bron: Zorgvisie.nl