Zorgorganisaties Gehandicaptenzorg waarschuwen: zonder zzp’ers stort complexe zorg in
Veertien zorgorganisaties in de Gehandicaptenzorg waarschuwen dat zonder zzp’ers de complexe zorg moet worden afgeschaald. Een brandbrief vanuit zorgbestuurders benoemt wat al tien maanden gaande is; zorginstellingen zitten klem. Gaan politiek en polder dit keer wel ingrijpen?
Crisis dreigt door zzp-verbod in complexe zorg
“Wanneer wij er niet in slagen structurele oplossingen te vinden voor de bezettingsproblematiek, dreigen wij op korte termijn de benodigde zorg niet meer te kunnen bieden”, zo schrijven 13 zorgorganisaties in de Gehandicaptenzorg in een brandbrief aan de overheid. In de brief zetten de organisaties uiteen dat de huidige aanpak van schijnzelfstandigheid “onvoldoende ruimte biedt”, waardoor organisaties in de knel komen. “In de praktijk blijkt dat tijdelijke inzet van gespecialiseerde zelfstandigen soms noodzakelijk is om de continuïteit en stabiliteit binnen teams te waarborgen.” De continuïteit en veiligheid van langdurige, zeer complexe zorg voor mensen met een verstandelijke beperking staan inmiddels op het spel. Door het wegvallen van gespecialiseerde zzp’ers en een tekort aan vaste medewerkers kunnen organisaties niet langer garanderen dat deze kwetsbare groep nog de deskundige 24-uurs zorg krijgt die nodig is.
Belastingdienst negeert feiten
Alhoewel de woorden ‘aanpak‘ en ‘schijnzelfstandigheid’ bewust zijn vermeden in de brandbrief, is duidelijk dat zorgorganisaties niet uit de voeten kunnen met de houding van de Belastingdienst. Na oppervlakkig onderzoek, eindigt de Belastingdienst voortdurend met een ‘advies’ dat zzp in de zorg niet mogelijk zou zijn. Wat begon als de ‘handhaving op schijnzelfstandigheid’, is inmiddels verbouwd tot het volledig ontmoedigen van zzp. Want ook zelfstandig ondernemers in de zorg worden volop getroffen door de anti-zzp aanpak.
Als je de houding van de Belastingdienst ziet voor wat het is, blijkt dat zij zich nergens iets van aan trekt. Zo jaagt zij bijvoorbeeld de zzp huisarts de zorg uit, ondanks een nijpend tekort. Het staat helemaal niet vast dat er bij iedere opdracht bij iedere zorginstelling sprake is van schijnzelfstandigheid, maar toch krijgen opdrachtgevers voortdurend die boodschap te horen. De Belastingdienst negeert wetgeving rondom zorgprofessionals, om vervolgens zzp inzet te kunnen ontmoedigen. Nu dus het voorbeeld van instellingen in de Gehandicaptenzorg. Hoe groot is de kans dat politiek, vakbonden en polder zich iets aantrekken van deze signalen?
Politiek kiest voor systeem boven de mens
Het waren de samenwerkende landelijke zorgkoepels – waaronder de Gehandicaptenzorg – die eind vorig jaar al stelden dat zzp inzet ook in 2025 noodzakelijk zou zijn. Daarvoor was het de uitzendbranche die waarschuwde voor de risico’s van continuïteit in de zorgsector. Allemaal tevergeefs. De politiek negeerde de oproep van zorgorganisaties om de zorg te ondersteunen bij dit vraagstuk en de angst en onzekerheid over zzp inhuur blijft tot op de dag van vandaag in stand.
Zorgorganisaties zijn aanvankelijk verder gegaan met zzp inhuur, vanwege hun morele keuze voor continuïteit van zorg. De hoop was dat het de politiek gaandeweg 2025 duidelijk zou worden dat zorgorganisaties voor een onmogelijk dilemma staan als zij moeten kiezen tussen continuïteit van zorg voor cliënten of zzp inzet doorstrepen. Dat inzicht kwam niet bij de politiek. Sterker nog, de meest recente minister van Sociale Zaken was juist tevreden met een daling van het aantal zorg zzp’ers, ondanks problemen met continuïteit en kwaliteit van zorg. De PvdA doet deze verkiezingscampagne net alsof zij voor de zorgsector staat, maar ‘vergeet’ te vermelden dat zij alle zzp in het publieke domein wil doorstrepen. Lachend vertelden politici tijdens het Grote Zorgdebat dat zij medisch specialisten willen dwingen tot loondienst.
De problemen voor zorgorganisaties stapelen zich daarmee op.
Vakbonden houden vast aan hun dogma van dienstverband
Ook vakbonden en polder grijpen niet in en daarmee lopen vooral vaste medewerkers nu klappen op. Nu hun lobby tegen zzp’ers in de zorg succesvol lijkt, huilen de vakbonden mee met overbelaste vaste medewerkers. Zonder hun verzet tegen zzp op te geven. De gevolgen voor vaste medewerkers zijn al vele maanden bekend. Minder douchen, opnamestops, cultuurproblemen en gaten in het rooster zijn aan de orde van de dag bij zorgorganisaties. Geen reactie vanuit polder en politiek. De zomer in gaan met tienduizenden openstaande gaten in het rooster. Geen reactie vanuit polder en politiek. Zorgmedewerkers in vaste dienst alarmeerden een half jaar geleden de media dat zij niet zonder flexibele collega’s kunnen. Geen reactie vanuit polder en politiek. De polder is uit op vast dienstverband = de norm en flex moet verdwijnen. Ondertussen zitten zzp’ers op hun handen en zitten zorgorganisaties met hun handen in het haar.
Want zorgorganisaties zijn nog steeds verantwoordelijk voor complexe 24-uurs zorg.
Zorginstellingen zitten klem, zzp’ers blijven zzp’er
Aan het Noordhollands Dagblad vertelt zorgbestuurder Gelpke van de Hartekamp Groep, dat het simpelweg niet lukt om zzp’ers op korte termijn te vervangen voor vast personeel. Mocht het rijk niet met oplossingen komen dan zegt Gelpke dat er een opnamestop komt en dat de crisisdienst wordt stopgezet. Het wordt daarmee duidelijk dat ook voor zorgprofessionals zelf het ‘vaste dienstverband = de norm‘ niet op gaat. Zelfstandigen in de zorg kiezen zeer bewust voor de ruimte die gepaard gaat met zzp. Daarnaast weten zzp’ers dat ‘schijnzelfstandigheid in de publieke sector‘ een frame is zonder feiten. De beoordeling van de arbeidsrelatie verloopt binnen het publieke domein hetzelfde als daar buiten. Dat de Belastingdienst nu toevallig juist deze sector uitgekozen heeft en tot lichtzinnige uitspraken komt, doet zzp’ers niet anders besluiten.
Zorgorganisaties doorbreken zwijgen na tien maanden politiek wegkijken
We zien veel zorgorganisaties zwijgen uit angst voor financiële sancties of reputatieschade. Deze veertien zorgorganisaties verdienen erkenning voor hun brandbrief. Zij benoemen wat veel organisaties weten, maar niet durven uitspreken. Het huidige beleid ondermijnt de continuïteit van zorg. Zonder garanties blijven instellingen een financieel risico dragen voor een arbeidsmarkt die zij zelf níet kunnen beïnvloeden.
Organisaties hebben geprobeerd om via het Fiscaal Kader ZZP Zorg tot constructieve afspraken te komen, maar de Belastingdienst trok zich vorig jaar terug. Dat zorgorganisaties nu zorg terug moeten schalen, is geen keuze maar een onvermijdelijk gevolg. Ja, zzp inzet kan door, maar nee, opdrachtgevers weten niet precies hoe. De brandbrief legt niet alleen een arbeidsmarktprobleem bloot, maar vooral tien maanden wegkijken van politiek en polder. Om nu in de verkiezingstijd weer nieuwe loze beloftes te maken voor de sector. Wie zo hard niets doet voor de zorg, werkt feitelijk mee aan de lobby vóór een krappe arbeidsmarkt in de zorg. De client en patiënt heeft het nakijken.
Bron: zzp-erindezorg.nl