Vernieuwer Vlemmix: ‘Verpleeghuizen worden hospices’
Uiteindelijk zullen verpleeghuizen hospices worden. Dat stelt bestuurder Albert Vlemmix van Maria-oord in Dongen. Vlemmix is bezig met een voor Nederland revolutionaire, domeinoverstijgende manier om cliënten thuis een goede oude dag te bezorgen. Hij bespaart daarmee ook nog eens een kleine 40 duizend euro per cliënt.
Domeinoverstijgend werken – bij Maria-oord heet het Community Care Dongen (CCD) – heeft alles te maken met de vier leefcoaches die bij Maria-oord werken. Leefcoaches zijn coördinerende wijkverpleegkundigen en maatschappelijk werkers met doorzettingsmacht op het gebied van de Zvw, Wlz en de Wmo. Cliënten weten zelf niet in welke verzekering ze zitten. En dat hoeft ook niet. Ze zitten allemaal bij dezelfde dagbesteding. De leefcoaches van Maria-oord voeren ook de keukentafelgesprekken die normaal gesproken gevoerd worden door de gemeente. Het gemeentehuis zit tegenover de zorgorganisatie. Als er wat is, loopt Vlemmix er zo naar toe.
Oplossing ligt bij de buurvrouw
Domeinoverstijgende samenwerking is alleen mogelijk als de potjes uit de Zvw, Wlz en de Wmo samen één grote pot geld worden. Vanuit die grote pot kan de leefcoach van Maria-oord doen wat nodig is. “In Nederland lossen we het sociaal maatschappelijke te veel op met medische zorg”, zegt Vlemmix. “Als wij vragen aan mensen wat ze nodig hebben om thuis te kunnen blijven, zeggen ze nooit dat ze gedoucht willen worden. Ze vertellen daarentegen wel dat ze een dochter hebben die veel helpt, maar dat die dochter een ziek kind heeft en dat die dochter daardoor niet altijd kan helpen. De cliënt is niet zieker geworden, maar het kleinkind is ziek. Een wijkverpleegkundige sturen met washandjes en zeep, helpt daar niet. De oplossing ligt veel eerder bij sociaal-maatschappelijk werk of bij de buurvrouw. En die oplossing moet ook snel komen, want in de gebruikelijke zes weken wachten op indicaties en kruisjes kan iemand al overleden zijn.”
Makkelijker omgaan met wetgeving
Het woord domeinoverstijgend is makkelijk opgeschreven, maar het is moeilijk in de praktijk. Vlemmix kreeg in 2015, na drie jaar gesteggel, toestemming van toenmalig staatssecretaris van VWS, Martin van Rijn, om het uit te proberen in een pilot. Na afronding van de pilot in 2021 kreeg Vlemmix van het ministerie van VWS te horen dat hij, vanwege de positieve resultaten, door mag gaan met CCD net zo lang tot er gepaste wetgeving is. “Wat wij hier doen past weliswaar binnen de wetgeving, maar ik moet wel iets makkelijker met die wetgeving omgaan. De inspectie of andere stakeholders kunnen zeggen dat iets niet mag, maar als niemand iets doet, verandert er ook niks.”
Geen medisch kunst- en vliegwerk meer
Doorgaan op dezelfde weg in de zorg gaat niet meer, denkt Vlemmix. “De wereld is veranderd. Banken gaan weg, winkels weg, verzorgingshuizen zijn weg en ik denk dat het verpleeghuis ook weg gaat. Het verpleeghuis wordt uiteindelijk een hospice voor ouderenzorg waar je weliswaar langer mag blijven dan in een hospice, maar waar geen medisch kunst- en vliegwerk meer wordt gedaan. De tijd dat mensen in een verpleeghuis wonen, is nu al veel korter dan een paar jaar geleden. Bovendien, als we een verpleeghuis een hospice gaan noemen, willen mensen er echt niet meer naar toe. Nu is het verpleeghuis altijd nog een optie, maar het is geen fijne optie.”
Angst reduceren
In Dongen wonen ouderen zo lang het mogelijk thuis. Het doel is om ondersteuning te geven aan de behoeften van mensen in de eigen omgeving. “Het idee van onveiligheid bij mensen met dementie die thuis wonen, wordt soms overdreven. Het gas aan laten staan, is zo’n mogelijk gevaar. Ontploffingen met gas door komen zelden voor bij mensen met beginnende dementie. We willen angst reduceren. Het idee ‘dat het niet meer gaat’ wordt nooit geobjectiveerd.”
Allerlaatste optie
Maria-oord wil niet meer zijn dan een ondersteuner bij geriatrisch begeleid wonen. Bij sommige mensen komen ze een keer per week, bij de ander vier keer per week. Maar dat kan ook weer verschillen per week, afhankelijk van hoe iemand zich voelt. Medewerkers worden getraind met het idee dat ze vooral niet alles zelf moeten doen. Ze leren vragen: wat kunt u zelf? “Het kost veel moeite om die cultuur te veranderen, want medewerkers zijn opgeleid om risico’s te vermijden. De allerlaatste optie moet zijn – ook vanwege het personeelstekort – dat de verpleegkundige langskomt.”
Uitbreiding naar stad
Uit de uitkomsten van een mini-businesscase over CCD blijkt dat de kosten in de Wmo stijgen met 5000 euro per cliënt en in de Zvw met gemiddeld 6400 euro gemiddeld per cliënt. Maar in de Wlz wordt wel bespaard en wel met 38.400 euro per cliënt. En de ervaringen van cliënten en het werk worden door cliënten en medewerkers als beter beschouwd. Dat was voor bestuurders en gemeenten in Midden-Brabant -waaronder Tilburg- aanleiding om CCD ook uit te willen proberen in pilots binnen hun instellingen.
Deurtjes en poortjes moeten open
Dat gaat niet zonder slag of stoot. Ook omdat er in Tilburg en Midden-Brabant veel meer zorgaanbieders zijn en de leefcoach eigenlijk organisatie-overstijgend moet werken. Daarom moeten de organisaties intensief samenwerken. En dan komt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) om de hoek kijken. “We gaan het toch proberen”, zegt Vlemmix. “Thebe is gestart en mogelijk starten zeven andere organisaties in januari. Ik werk veel samen met Marcel Canoy van de ACM. Hij kent de problematiek. We moeten dit doen. Het is veel effectiever dan een stelselwijziging. Die deurtjes en poortjes moeten gewoon nu open.”
Bron: Zorgvisie.nl