Hoofdlijnenakkoord: dit zijn de reacties uit de zorgsector
De meeste zorgorganisaties reageren positief op veel plannen uit het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. De Nederlandse ggz, bonden, FMS, VGN, V&VN en GGD GHOR wijzen wel op het gebrek aan financiële onderbouwing van enkele van deze ambities en concrete uitwerking. Als die ontbreken, vrezen ze dat er van de plannen van het nieuwe kabinet weinig terechtkomt.
Voor de Nederlandse ggz, NVvP en NIP zijn de plannen te onduidelijk. Ze vinden het positief dat de nieuwe coalitie preventie meer centraal stelt en dat ze gezondheidsverschillen wil verkleinen. Wel vragen ze zich af waar de financiële onderbouwing van deze plannen is.
In het hoofdlijnenakkoord staat immers dat een deel van de subsidies wordt ingetrokken omdat de effectiviteit en doelmatigheid “vaak niet of onvoldoende zijn bewezen”. Daarbij gaat het om financiële steun voor gezonde leefstijl, inclusiviteit, participatie en medezeggenschap. Daarom verlaagt de nieuwe coalitie de budgetten voor subsidies structureel met 1 miljard euro.
Ook vinden de Nederlandse ggz, NVvP en het NIP het teleurstellend dat er in het onderhandelaarsakkoord geen aandacht is voor mentale gezondheid. Ze zien graag in de uitwerking van de plannen meer inzet op mental health. “Het doel is om een samenleving te creëren waarin alle beleidsmaatregelen bijdragen aan een gezonde geestelijke toestand voor iedereen.”
De psychiaters, psychologen en ggz-instellingen vinden het goed dat de personeelskrapte in de zorg prioriteit krijgt. En dat het eigen risico sterk wordt verminderd. Bovendien waarderen ze dat de bezuiniging van 511 miljoen euro wordt ingetrokken en dat er meer aandacht komt voor mensen met verward gedrag.
Akkoord sluit aan op wensen FMS
FMS vindt het goed dat in het akkoord staat dat het oplossen van personeelsproblemen in de zorg grote prioriteit heeft. En dat het aantrekkelijker wordt gemaakt om in de zorg te werken. Verder is er in het akkoord sprake van de invoering van een elektronisch patiëntendossier. Ook staat er in het hoofdlijnenakkoord dat preventie meer centraal komt te staan om de gezondheid te verbeteren en gezondheidsverschillen te verkleinen.
“Veel punten uit het hoofdlijnenakkoord sluiten aan bij onze verkiezingsagenda 2023”, zegt Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting: “We staan voor grote uitdagingen. De druk op de zorg zal blijven toenemen door het personeelstekort, een groeiend aantal patiënten en meer multimorbide patiënten. Ik ben blij dat in het akkoord wordt erkend dat deze uitdagingen moeten worden aangepakt. Maar ik ben vooral benieuwd naar de uitwerking van deze plannen in de praktijk.”
Geen aandacht voor wachtlijsten
MIND heeft positieve en kritische opmerkingen op het hoofdlijnenakkoord. MIND mist aandacht voor de lange wachtlijsten: “Ook in preventie en mentale gezondheid lijkt niet te worden geïnvesteerd. Dit terwijl de helft van alle Nederlanders te maken krijgt met psychische klachten. We zijn vol ongeloof dat dit nieuwe kabinet de urgentie niet voelt of ziet om dat drastisch te veranderen,” aldus MIND directeur-bestuurder Dienke Bos.
Halvering van het eigen risico vermindert de kans op zorgmijding en neemt drempels weg voor chronisch zieken, laat MIND weten. Ook is MIND positief over de versterking van de eerstelijnszorg zoals huisartsenzorg: “Dit is voor veel mensen het beginpunt van de hulp en draagt bij aan goede en snelle doorverwijzing.” Ook is de belangenbehartiger blij dat de korting op de jeugdzorg van 511 miljoen euro is geschrapt en de hervormingen in de jeugdzorg doorgaan.
Mensen met een beperking
De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is teleurgesteld over het hoofdlijnenakkoord en maakt zich zorgen over de uitwerking van de voorstellen. “We missen een heel belangrijk thema, namelijk de aandacht voor mensen met een beperking en de stappen die nodig zijn om hen betekenisvol te laten meedoen in de samenleving”, stelt directeur Theo van Uum.
Van Uum wijst erop dat de door het huidige kabinet voorgenomen bezuinigingen op de gehandicaptenzorg in het akkoord niet worden teruggedraaid: “Daar komen nieuwe bezuinigingen bovenop. Zo wordt er gekort op de middelen voor arbeidsmarktbeleid in de zorg (minder TAZ-subsidie, red.), worden de tarieven verlaagd en hangen nog niet ingevulde subsidiekortingen boven de markt.”
Van Uum: “De aandacht voor bestaanszekerheid en de positie van mensen met lagere inkomens, het schrappen van de eigen bijdrage voor jeugdhulp en de inzet op betaalbaar wonen in het hoofdlijnenakkoord zijn positief, maar per saldo overheerst toch de zorgen en teleurstelling over het gebrek aan aandacht voor mensen met een beperking, de medewerkers in de zorg en de donkere financiële wolken voor onze sector.”
Aanpak werkdruk en personeelstekort
Volgens FNV Zorg & Welzijn ontbreekt het in hoofdlijnenakkoord aan concrete maatregelen om de werkdruk en personeelstekorten aan te pakken. Bestuurder Elise Merlijn: “Ik lees vooral ambities, maar als er niet flink meer geld bijkomt, is het vooral gebakken lucht. De zorg moet aantrekkelijk zijn om in te (blijven) werken en bovendien toegankelijk blijven voor iedereen die zorg nodig heeft.”
Collega-bestuurder Bert de Haas van FNV Zorg & Welzijn: “De 600 miljoen euro extra voor ouderenzorg lijkt een omslag ten opzichte van het bezuinigingsbeleid van het huidige kabinet. Maar het komt te laat en is veel te weinig om de tekorten in de sector op te lossen. We zien ook dat geplande bezuinigingen niet worden teruggedraaid.”
Graag snel concrete vertaling
V&VN denkt er ongeveer hetzelfde over. Ze is tevreden over de onderwerpen die worden geagendeerd en de 600 miljoen extra voor ouderenzorg, maar “het gaat echter wel om een tekst op hoofdlijnen”, zegt voorzitter Bianca Buurman: “De concrete vertaling zien we graag snel tegemoet.” Zoals duidelijke maatregelen voor meer autonomie van werknemers, betere arbeidsvoorwaarden en terugdringing van bureaucratie.
Hoewel er in het akkoord nadruk ligt op het behoud en aantrekken van meer zorgprofessionals, lijkt het budget (de TAZ-gelden) om extra mensen een zorgopleiding te laten volgen omlaag te gaan, laat de beroepsvereniging weten. “Dit baart ons zorgen. Investeer in de mensen die het werk moeten doen.”
NU’91 ziet verkapte bezuinigingen
NU’91 ziet “verkapte bezuinigingen” in het akkoord. Ook zet de beroepsorganisatie vraagtekens bij de concrete invullingen in de budgettaire bijlage. “Die lijken in tegenspraak te zijn met de plannen in het hoofdlijnenakkoord.” Voorzitter Femke Merel van Kooten: “Op papier staan mooie ambities, maar in de praktijk bevat het hoofdlijnenakkoord vooral verkapte bezuinigingen.”
“Enerzijds zijn we blij dat de politiek heeft geluisterd naar onze aanbevelingen, zoals benoemd in ons pamflet ‘Geef de zorg weer kleur’. Denk hierbij aan de aanpak van agressie en geweld tegen zorgverleners, meer autonomie, loopbaanperspectief en goede arbeidsvoorwaarden. Echter staat nergens omschreven hoe ze dit willen aanpakken.” Hetzelfde geldt volgens NU’91 voor het aanpakken van de personeelskrapte.
Blij met betaalbaarheid
Patiëntenfederatie Nederland is blij met de aandacht voor de betaalbaarheid van en toegang tot zorg. “De beoogde forse verlaging van het eigen risico is een eerste goede stap om stapeling van zorgkosten voor patiënten tegen te gaan”, meldt de federatie.
Er is echter meer nodig volgens de patiëntenkoepel: “We volgen nauwlettend of de fundamentele keuzes die nog gemaakt moeten worden de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van zorg voor patiënten helpt verbeteren. Het tegengaan van wachtlijsten, betere gegevensuitwisseling en meer inzicht in de kwaliteit van de zorg voor patiënten hebben daarin onze bijzondere aandacht.”
Geen dekking voor ambities
Ook GGD GHOR Nederland ziet veel woorden, maar weinig financiële daden. Het nieuwe kabinet wil bijvoorbeeld een nieuwe, samenhangende aanpak van het vaccinatiebeleid: “Er is geen financiële dekking voor deze ambities en wordt er bezuinigd op de publieke gezondheid”. Voorzitter André Rouvoet vindt het positief dat de vier partijen aandacht hebben voor preventie: “Maar als daar geen financiële dekking bij wordt gegeven, zullen de mooie ambities niet gerealiseerd worden.”
“Om de samenwerking tussen alle zorg- en hulpverleners in de laatste levensfase te borgen, wordt bezien hoe in de verschillende zorgwetten het recht op palliatieve en terminale zorg kan worden geborgd”, aldus het Hoofdlijnenakkoord.
Volgens Rob van Dam, bestuurder van de Stichting Palliatieve Zorg Nederland (PZNL), is blij met deze aandacht: “Er is inzet nodig voor het vergroten van de maatschappelijke bewustwording over kwaliteit van leven en sterven. Bij de afweging voor het inzetten van een behandeling bij een ongeneeslijke aandoening, moet worden gekeken welke effecten de behandeling heeft op de kwaliteit van leven. Het is mooi dat dit zo expliciet in het Hoofdlijnenakkoord wordt genoemd.”
Bron: Zorgvisie.nl