Hoogleraar Jeurissen waarschuwt kabinet voor herhaling van fouten in de zorg
De zorguitgaven zouden parallel moeten groeien aan de objectief stijgende zorgvraag. Daarvoor pleit hoogleraar betaalbare en toegankelijke zorg aan het Radboudumc, Patrick Jeurissen. Een terugkeer van de wachtlijsten zou volgens Jeurissen een reden zijn voor de overheid om de zorguitgaven te verhogen.
Het nieuwe kabinet gaat de zorg niet ontzien als een nieuwe bezuinigingsronde nodig is, zo blijkt uit de laatste politieke debatten voor het reces van afgelopen week. Jeurissen stelt juist een voor inflatie geschoonde groei van de curatieve zorguitgaven voor van 2 tot 2,5 procent, in lijn met de berekeningen van het RIVM naar de groei van de zorgvraag. De Nederlandse bevolking is geleidelijk aan het vergrijzen.
Terugkeer van de wachtlijsten
Een terugkeer van de wachtlijsten zou volgens Jeurissen een reden zijn voor de overheid om de zorguitgaven te verhogen. “Mensen vinden hun gezondheid heel belangrijk. En volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau staat de zorg continu in de top van belangrijke onderwerpen van kiezers. Ze verwachten een bepaald niveau van kwaliteit, verwachten ook dat het steeds een stukje beter wordt. Als ze het idee hebben dat dit niet zo is en dat ze steeds langer moeten wachten, dan ontstaat er, ik zou niet zeggen onrust, maar wel electoraal gedoe. Kijk naar de situatie in het Verenigd Koninkrijk.”
Het dieptepunt is zeker nog niet bereikt op dit moment, maar Jeurissen denkt dat het niet onvoorstelbaar is dat het voorzieningenniveau binnen een paar jaar wel onder grote druk komt te staan en dat burgers dat ook merken.
Verspilling
De hoogleraar waarschuwt de overheid dan ook voor een herhaling van fouten uit het verleden. “De wachtlijsten van eind jaren negentig waren in 2006 ook mede de aanleiding om de gedeeltelijke marktwerking in de zorg in te voeren. Er is toen, nadat de wal het schip keerde in de tijd van de budgettering, heel veel geld in het systeem gepompt, waardoor er een zekere mate van verkwisting plaatsvond. Als we zo doorgaan, is het niet ondenkbaar dat er op een gegeven moment weer ineens heel veel extra geld in de gezondheidszorg moet worden gestopt en dus ook weer de kans op verspilling.”
Kwaliteit en kosten
Uit onderzoek van Jeurissen en collega Niek Stadhouders blijkt dat betere kwaliteit van zorg niet leidt tot een hoger marktaandeel bij ziekenhuizen. Het onderzoek is gebaseerd op uitkomsten van zorg aan de hand van indicatoren en gaat over 2021. “Het idee achter dit zorgstelsel – kwaliteit inkopen tegen lage kosten – is vooral gelukt aan de kostenkant en een stuk minder aan de kant van de kwaliteit. Als zorgverzekeraars iets zouden doen met kwaliteit zou je verwachten dat sommige ziekenhuizen meer groeien dan anderen en dat zien we eigenlijk niet bij ziekenhuizen.”
Zoektocht naar efficiëntie
Zorgverzekeraars zouden vanwege de wachtlijsten meer zorg kunnen inkopen en dan de premie moeten verhogen. “De reactie is dat er te weinig personeel is, maar ik denk dat er best wat rek in de arbeidsmarkt zit, gezien het aandeel parttime medewerkers van bijna 80 procent tegen net iets meer dan 30 procent voor de hele Europese Unie. Ik ben geen expert op dit gebied, maar weet wel dat personeelstekorten vrij specifiek zijn en zeker niet zorgbreed.”
“Het is de vraag of we zorgverzekeraars de afwezigheid van de relatie tussen kwaliteit en omzetgroei van zorgaanbieders kunnen verwijten”, zegt Jeurissen, “omdat mensen een zorgverzekeraar uiteindelijk kiezen op de laagste premie. Als verzekeraars die lage premie willen bieden, moeten ze meer naar de kosten kijken dan naar wat dan ook.”
Jeurissen vraagt zich af hoe lang die zoektocht naar efficiëntie nog vol te houden is. “Niet tien jaar in ieder geval. Misschien vijf jaar.”
Nieuwe kabinet
Het nieuwe kabinet lijkt niet erg geïnteresseerd om meer te investeren in de zorg. Integendeel. Een motie van de SP-fractie om de zorgsector te ontzien bij een volgende bezuinigingsronde, kreeg vorige week geen meerderheid in de Tweede Kamer. De laatste maanden zijn nieuwe financiële tegenvallers ontstaan van miljarden euro’s, maar de motie van de SP kreeg alleen steun van GroenLinks-PvdA, PvdD en DENK.
Zorgvisie.nl