Nurses Know Better: meer werkplezier en betere zorg
De expertise van verpleegkundigen wordt nog onvoldoende benut. Daarom heeft het Groene Hart Ziekenhuis Nurses Know Better gelanceerd. Naast meer werkplezier en minder regeldruk, verbetert het programma de zorg en de samenwerking tussen de arts en verpleegkundige.
De oplossing voor het personeelstekort begint bij zeggenschap, concludeerde de Raad Volksgezondheid & Samenleving al in 2020. Uit een peiling van het Landelijk Actieplan Zeggenschap en Veerkracht blijkt echter dat verpleegkundigen de kwaliteit van hun professionele zeggenschap in de organisatie met een schamele 5 beoordelen. “Verpleegkundigen worden nog te vaak gezien als poppetje aan het bed”, vertelt Susette Lataster, verpleegkundige in het Groene Hart Ziekenhuis en onderzoeker bij Nurses Know Better. Regelmatig ziet zij op de werkvloer dat er onvoldoende naar haar beroepsgroep wordt geluisterd. “Verpleegkundigen komen vol verbeterideeën en handvatten van school. Eenmaal op de afdeling krijgen zij te vaak een ‘nee’ te horen en sterven goede ideeën een stille dood. Daardoor gaat de bezieling uit het vak en ontstaat er een sleur.”
Roze olifant
Voor teamleiders is het bevorderen van zeggenschap complex. “Zij bevinden zich in een spagaat. Handen aan het bed, tijd en financiële schaarste gaan voor ruimte en tijd om de zorg te verbeteren met ideeën.” Zelf lopen verpleegkundigen tegen de ziekenhuishiërarchie aan, bijvoorbeeld in stuurgroepen en tijdens vergaderingen. “Wanneer een medisch specialist niet aanwezig is, wordt de vergadering verschoven, maar wanneer een verpleegkundige niet kan, gaat het overleg gewoon door”, noemt Lataster als voorbeeld. Moeten verpleegkundigen gewoon niet wat mondiger worden? “Dat kan je stellen, maar als je regelmatig genegeerd wordt, dan ben je het op een gegeven moment zat.”
“Door het programma accepteren verpleegkundigen niet zondermeer dat een nee een nee is”, aldus Susette Lataster. Foto: Robbert Beck
Vanuit de overtuiging dat het anders kan, lanceerden Lataster en chirurg Heleen Snijders Nurses Know Better. Uitgangspunt van het programma is dat verpleegkundigen meebeslissen over de dagelijkse zorg en naast de arts staan. “En bovenal vertrouwen hebben in en gebruik maken van de kennis en ervaring van verpleegkundigen.” Door beter te luisteren naar innovatieve ideeën van verpleegkundigen en ze een prominentere stem te geven, ontstaat er volgens Lataster een positieve verandercultuur. “Dat vereist dat we de roze olifant in de kamer benoemen. Bestaande organisatiestructuren en belangen die zeggenschap tegenwerken maken we inzichtelijk en bespreekbaar.”
Highperformanceteam
Snijders en Lataster zijn in de zomer van 2021 op de longafdeling begonnen. Met een ziekteverzuim van 2 procent, een kleine afdeling en een goede werksfeer geldt de afdeling als een highperformanceteam van het Groene Hart Ziekenhuis. “Daar hebben we geleerd wat het ingrediënt is van een goede werksfeer en ontdekten we dat verpleegkundigen en artsen elkaar goed kennen en steunen.” Vorig jaar zomer is het programma op de chirurgieafdeling geïntroduceerd. Door de Nurses Know Better podcastserie en de landelijke media-aandacht, zijn Lataster en Snijders een fenomeen in het ziekenhuis. “Inmiddels hoeven wij nergens een verkooppraatje te houden, maar worden we vanuit de behoefte van een team gevraagd.”
Na een kennismakingsgesprek met de leidinggevende, observeert Lataster gedurende drie maanden de afdeling. “Als vlieg op de muur bij een evaluatie of dagstart en door dag-, avond- of nachtdiensten mee te lopen met een verpleegkundige, arts of arts-assistent.” Investeren in de relatie en inzicht krijgen in de context staan daarbij centraal. Na drie maanden deelt Lataster haar bevindingen en gaat ze maandelijks met enthousiaste verpleegkundigen in gesprek. “Hoe gaat het? Waar loopt men tegenaan? Wat kan er anders en waarom lukt het nog niet? Tijdens deze bijeenkomsten zijn we allemaal gelijkwaardig, krijgt iedereen een stem en neemt elk een rol op zich.” Daarbij wordt er naar andere perspectieven gekeken. De verpleegkundigen nemen vervolgens het voortouw in de gewenste verandering en worden daarbij gefaciliteerd door Nurses Know Better en de leidinggevende.
Minder regeldruk
Op de afdeling chirurgie is de psychologische veiligheid en het contact tussen artsen en verpleegkundigen verbeterd. Bovendien is de gelijkwaardigheid tijdens artsenvisites vergroot en meer begrip voor elkaars rol ontstaan. En er zijn extra krachten in de nacht ingezet op de verpleegafdeling met chirurgie-, orthopedie en MDL-patiënten, wat de werkdruk verlaagt.
De administratiedruk wordt ook aangepakt, waaronder rond de telefonische intake voor een operatie. “Het kost verpleegkundigen relatief veel tijd om de lange lijst vragen af te werken”, zegt Lataster. Daarom voert een medisch secretaresse – die van origine verpleegkundige is – voortaan twee dagen per week de intakegesprekken uit. Ook de driedubbele controle voor opiaten is gewijzigd. “Voorheen moesten zowel de verpleegkundigen als de arts het opiatenformulier ondertekenen. Er verstreken soms maanden voordat zo’n dossier was afgerond.” Hoewel het protocol niet gestaafd was op richtlijnen, kregen verpleegkundigen de apotheek niet mee. “De apotheker bleek bang te zijn voor middelenmisbruik. Na een overleg tussen de verpleegkundigen, gefaciliteerd door de betrokken artsen, begreep de apotheker dat verpleegkundigen elkaar continu controleren en een controle door de arts overbodig is.”
Nurses Know Better 2.0
Een andere verandering is de begeleiding van stomapatiënten. “Voorheen lagen patiënten langer in het ziekenhuis omdat ze op de instructies van de stomaverpleegkundige wachtten.” Inmiddels is er een handleiding gemaakt, waardoor patiënten sneller en zelfverzekerd naar huis kunnen. Ook is het zorgpad stervensfase ziekenhuisbreed toegevoegd aan het elektronisch patiëntendossier. “Om aan alle behoeftes te voldoen, hebben we samengewerkt met de cardiologie, longafdeling, chirurgie en het palliatieve team. Deze voorbeelden tonen dat samenwerken en echt naar elkaar luisteren tot mooie projecten leidt en een team dat overal voor wilt gaan.” Uit de interviews van Lataster blijkt dat het programma tot meer werkplezier leidt. “En verpleegkundigen accepteren niet zondermeer dat een nee een nee is. Ze zoeken nu eerder uit waarom dat zo is, wat wel haalbaar is en hoe ze hun plan kunnen aanscherpen.”
Inmiddels loopt Nurses Know Better 2.0. Om het hele ziekenhuis eigenaar van het programma te maken, gaat Lataster verpleegkundigen die eerder hebben deelgenomen, coachen in de begeleiding van afdelingen die gaan starten. “Zo verspreidt er een olievlek door de organisatie en worden goede ideeën gedeeld.”
Bron: Zorgvisie.nl